*Η* θεωρία. Που αποτελείται από μικρά κομματάκια και που κοντεύει να κάνει τον εγκέφαλό μου να σκάσει σαν ποπ κορν.
Και αυτό, είναι το τελικό συμπέρασμα, η φράση κλειδί, αυτό που κινεί τα πάντα, τον κόσμο τον δικό μας, ξέρεις, τον μικρό, αλλά και όλο τον κόσμο γενικότερα. Αυτό που έκανε να δημιουργηθεί η επιστήμη, η θρησκεία, η φιλοσοφία, η εξέλιξη.
Και σύμφωνα με τα διαφωτιστική ετυμολογία, το καταλαβαίνω προέρχεται από το "βαίνω κατά άλλους", χοντρικά, περπατώ στον δρόμο των άλλων. Και; Και βλέπω τα πράγματα όπως τα βλέπουν εκείνοι. Και; Και έτσι κατανοώ αυτό που κατανοούν κι εκείνοι.
Και έρχομαι τώρα εγώ και σου λέω πως εδώ και χρόνια είμαι παρατηρητής. Παρατηρώ. Δεν χρειάζεται να συμμετέχω σε παρέες ενεργά, είναι όλοι ΟΚ με αυτό, δεν παρεξηγεί κανείς (και αν, σταρχιδια μας κιόλας). Και παρατηρώ πως ελάχιστοι καταλαβαίνονται. Ακόμα και οι πιο στενοί φίλοι -- και η φιλία είναι η μεγαλύτερη σχέση κατανόησης που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος με έναν άλλον.
Όταν δεν καταλαβαίνουν αυτό που λέμε, μιλάμε περισσότερο (hey! βρήκες την απάντηση γιατί κάποιοι άνθρωποι περιγράφουν σε 500 λέξεις αυτό που θα μπορούσαν να πουν με 20. Γιατί νομίζουν ότι οι άλλοι δεν μπορούν να ακολουθήσουν τη σκέψη τους, δεν τους καταλαβαίνουν), εξηγούμε περιφραστικά αυτό που έχουμε στο νου μας και προσπαθούμε να μην αφήσουμε διφορούμενα κενά στους συνομιλητές μας ώστε εκείνοι να έρθουν αντιμέτωποι με αυτό ΑΚΡΙΒΩΣ που λέμε.
Ελάχιστοι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν τους γύρω τους. Έχοντας οι περισσότεροι φτιάξει ένα ΥΠΕΡ-εγώ, προσπαθούν να δουλέψουν πάνω σε αυτό και να το εμπλουτίσουν για.. για να γίνουν ακόμα πιο γαμάτοι προφανώς. Ακούγοντας ένα τραγούδι, μια ιστορία, ένα μονόλογο, δεν προσπαθούμε να καταλάβουμε το ΓΙΑΤΙ ο άλλος που μας εκθέτει σε αυτό, το κάνει, αλλά βάζουμε τον εαυτό μας στη διαδικασία για το πως αυτά όλα θα μας ωφελήσουν προσωπικά, πότε θα μας δοθεί η αφορμή να τα δείξουμε και να πουμε δικά μας τραγούδια, ιστορίες, μονολόγους για να εκθέσουμε σαν σε γυαλισμένη, αστραφτερή αίθουσα μουσείου την προσωπικότητά μας, και χάνουμε την ουσία. Μπαίνουμε σε έναν ατελείωτο αγώνα επίδειξης και ο νικητής της βραδιάς, αυτός που θα έχει προσφέρει τα περισσότερα ωφέλιμα για τους υπόλοιπους, θα είναι αυτός που θα έχει το respect. Ενδόμυχα. Υποσυνείδητα
ΓΙΑΤΙ κάποιος θεωρεί το "βααου βαααμ βάααου βαααμ" της ντάπστεπ "ωραία μουσική"; Γιατί κάποιος ακούει μέταλ/νόιζ/χιπ χοπ/έντεχνο/σκυλάδικο; Τι βρίσκει σε αυτό; Τι βρίσκει αυτός που μας πρότεινε αυτή τη ταινία γαμάτο το οποίο εμείς δε το βρίσκουμε; Αυτό το γιατί είναι που μας κάνει στα πιο εύκολα, στα πιο πρακτικά να μπορούμε να κατανοούμε όχι μόνο τους γύρω μας, αλλά και τις διάφορες μορφές τέχνης. Και ρώτα το. Μην ντρέπεσε: "γιατί σου αρέσει αυτό;" "τι εννοείς με εκείνο που λες;" Και ρώτα με απόλυτη σοβαρότητα. Και άρχισε να βαίνεις κατά τους άλλους. Να μπαίνεις στα παπούτσια τους (πιο κλισέ πεθαίνεις) και βλέπεις με τα μάτια τους. Όχι, δεν μειώνεις το εγώ σου, και μια που πάντοτε κοιτάμε το συμφέρον μας, ναι, αυτό μπορεί να σε ωφελήσει.
Το εγώ μας κλείνεται μέσα σε κουτιά. Χάρτινα, ξύλινα και σιδερένια. Υπάρχουν αυτοί που ρωτούν το γιατί και ενδιαφέρονται να κατανοήσουν, αυτοί που το κάνουν κάποιες φορές και αυτοί που δεν το κάνουν ποτέ. Οι τελευταίοι είναι εκείνοι που δεν έχουν ενδιαφερθεί ποτέ να κατανοήσουν τους άλλους και νομίζουν πως το εγώ τους είναι το πιο σημαντικό πράγμα που έχει υπάρξει ποτέ στη γη επί καταβολής του κόσμου -- γελάς; Δεν είναι αστείο. Είναι εκείνοι που όταν ακούν κάποιο να μιλάει σκέφτονται κάτι άλλο, είναι εκείνοι που όταν ακούν μια "περίεργη μουσική" ή βλέπουν μια ακατανόητη ταινία με την παρέα τους, απλά κάνουν υπομονή γιατί "οι άλλοι είναι παράξενοι". Είναι εκείνοι που δεν γελούν με αστεία (όχι καμάρι μου, δεν φταίει το χιούμορ σου, φταίνε οι άνθρωποι που είναι γύρω σου), που το ανέκδοτο πρέπει κάποιος να τους το εξηγήσει. Είναι εκείνοι που δεν έχουν καθόλου φαντασία μια που έχοντας πλήρη γνώση του εγώ τους, το έχουν τοποθετήσει μεσα σε στεγανά που είναι δύσκολο να παραβιαστούν από το οτιδήποτε άλλο, που ζουν, πατούν, επιβάλλουν αυθόρμητα στους εαυτούς τους τις κοινωνικές σταθερές/περιορισμούς/κανόνες και προσπαθούν σε όλη τους τη ζωή να μην παρεκκλίνουν από δαύτες. Κατανοούν με ευκολία τους κανόνες της κοινωνίας (του κόμματος, της ομάδας, των παραδόσεων), τους βοηθάει εξάλλου να έχουν κοινωνικές επαφές και κονά σημεία με άλλους όμοιούς τους, αλλά δεν μπορούν να κατανοήσουν τη ζωή, την διαφορετικότητα της κάθε σκέψης, του κάθε πράγματος, την έννοια του "προσωπικού γούστου". Ευχαριστιούνται με ποπ πράγματα, ευκολοχώνευτα και προφανή, ενώ οτιδήποτε χρειάζεται περισσότερη σκέψη το απορρίπτουν γιατί δεν τους αρέσει να μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία, αφού πιστεύουν πως αυτό που αρέσει σε εκείνους είναι default ωραίο, χωρίς αμφισβήτηση. Και φυσικά, είναι εκείνοι που μιλούν αποκλειστικά και μόνο για τον εαυτό τους, παραθέτοντας συνεχώς προσωπικές τους ιστορίες σε κάθε είδους γαμημένη συζήτηση, ακόμα και αν η ιστορία τους είναι άσχετη.
Και υπάρχουν και ξύλινα κουτιά με σιδερένιο περίβλημα. Άνθρωποι δηλαδή που ενώ είναι διαλλακτικοί και ανοιχτοί στους άλλους, έχουν επίσης κάποιες απόψεις που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση. Και υπάρχουν και όλοι οι συνδυασμοί αυτών των κουτιών, με εκείνους που βρίσκονται σε ένα εξ'ολοκλήρου χάρτινο κουτί να είναι οι ελεύθεροι, ανοιχτοί, χωρίς όμως το εγώ τους να είναι υποδεέστερο (ναι, το εγώ στον καθένα μας είναι εξίσου σπουδαίο). Να είναι όμως ουτοπικοί και... ανύπαρκτοι.
Το ενδιαφέρον για κατανόηση, είναι εκείνο που εκλείπει σε κάθε ανθρώπινη επαφή. Και ακόμα και αν το προσπαθείς, υπάρχουν εκείνες οι καταραμμένες στιγμές που βρίσκεσαι σε σύγχυση, που βαριέσαι, που δεν θες βρε παιδάκι μου να ασχοληθείς και το χανεις. Και αρχίζεις πάλι την προβολή του "εγώ" σου, αδιαφορώντας για το γύρω σου. Και εκείνες οι στιγμές είναι που νιώθεις.. μόνος και ότι "δεν σε καταλαβαίνει κανείς"
Όλοι οι άνθρωποι έχουν ενδιαφέρονται, σπουδαίες απόψεις, σημαντικές εμπειρίες, όμορφες προτιμήσεις που μπορείς να κερδίσεις πολλά από αυτά (και να ενισχύσεις το εγώ σου) μαθαίνοντας τα. Το θέμα είναι το πόσο ενδιαφέρεσαι όχι μόνο να τα μάθεις, αλλά να τα κατανοήσεις.
Βρες τον πιο "κλειστό" άνθρωπο του κοντινού σου περιβάλλοντος, αυτόν που δεν έχεις συζητήσει ποτέ, αυτός που πιστεύεις πως είναι ο πιο διαφορετικός και ο πιο απόμακρος από εσένα και αυτός δεν μπορείς να καταλάβεις και -guess what- προσπαθησε να τον κατανοήσεις. Με ανοιχτό μυαλό, χωρίς να προσπαθήσεις να του αλλάξεις απόψεις, χωρίς να παρέμβεις στο χώρο του, χωρίς να σκέφτεσαι την επόμενή σου ατάκα όταν σου μιλάει, ρωτώντας "πως", "γιατί", και "τι εννοείς". Κάνε ένα τόσο μικρό πείραμα, δείξε ένα ενδιαφέρον για κατανόηση, και θα διαπιστώσεις πως τελικά ο κάθε άνθρωπος είναι τόσο όμορφος μα και τόσο άσχημος, τόσο έξυπνος και φιλοσοφημένος μα και τόσο βλάκας και ρηχός. Ταυτόχρονα. Απόλαυσε το πόσο πολύπλευροι είμαστε, πόσα πράγματα έχουμε τελικά να μοιραστούμε και... και το εγώ σου θα είναι λιγότερο μόνο στον θρόνο τον οποίο το έχεις τοποθετήσει.
Επειδή την έχω δει ειλικρινής σήμερα, θα σου πω και το αρνητικό. Το χειρότερο αυτής της υποθεσης, είναι όταν αναπτύσσεις το ενδιαφέρον για κατανόηση, όταν αφήνεις τους άλλους και τους δίνεις την ευκαιρία να ξεδιπλώσουν την προσωπικότητα τους και το εγώ τους απλόχερα, αλλά σχεδόν ξεδιάντροπα, εκείνοι δεν αποκτούν ποτέ το ενδιαφέρον για κατανόηση της δικής σου προσωπικότητας. Fail φίλε μου.
Και αυτό, είναι το τελικό συμπέρασμα, η φράση κλειδί, αυτό που κινεί τα πάντα, τον κόσμο τον δικό μας, ξέρεις, τον μικρό, αλλά και όλο τον κόσμο γενικότερα. Αυτό που έκανε να δημιουργηθεί η επιστήμη, η θρησκεία, η φιλοσοφία, η εξέλιξη.
Το ενδιαφέρον για κατανόηση.
Γιατί εσύ, μπορεί να είσαι, να ζεις, να υπάρχεις σε ένα κόσμο και να τα βλέπεις όλα σαν μήλα, σαν δέντρα, σαν φίδια, σαν τραπέζια ή σύννεφα και αστέρια, σαν εικόνες και να είσαι ΟΚ με αυτό. Με την εικόνα, με το προφανές. Όμως κάποιοι άλλοι ενδιαφέρθηκαν να τα κατανοήσουν, να βγάλουν μια άκρη, να δώσουν μια εξήγηση. Και αυτοί που έδωσαν εξηγήσεις, δημιούργησαν μαθηματικά και φυσικές, ονομάστηκαν προφήτες πήραν δάφνες και δόξες αλλά η ουσία είναι πως βοήθησαν άλλους να καταλάβουν και τους παρότρυναν να προσπαθούν να καταλάβουν κι άλλα πράγματα.Και σύμφωνα με τα διαφωτιστική ετυμολογία, το καταλαβαίνω προέρχεται από το "βαίνω κατά άλλους", χοντρικά, περπατώ στον δρόμο των άλλων. Και; Και βλέπω τα πράγματα όπως τα βλέπουν εκείνοι. Και; Και έτσι κατανοώ αυτό που κατανοούν κι εκείνοι.
Και έρχομαι τώρα εγώ και σου λέω πως εδώ και χρόνια είμαι παρατηρητής. Παρατηρώ. Δεν χρειάζεται να συμμετέχω σε παρέες ενεργά, είναι όλοι ΟΚ με αυτό, δεν παρεξηγεί κανείς (και αν, σταρχιδια μας κιόλας). Και παρατηρώ πως ελάχιστοι καταλαβαίνονται. Ακόμα και οι πιο στενοί φίλοι -- και η φιλία είναι η μεγαλύτερη σχέση κατανόησης που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος με έναν άλλον.
Όταν δεν καταλαβαίνουν αυτό που λέμε, μιλάμε περισσότερο (hey! βρήκες την απάντηση γιατί κάποιοι άνθρωποι περιγράφουν σε 500 λέξεις αυτό που θα μπορούσαν να πουν με 20. Γιατί νομίζουν ότι οι άλλοι δεν μπορούν να ακολουθήσουν τη σκέψη τους, δεν τους καταλαβαίνουν), εξηγούμε περιφραστικά αυτό που έχουμε στο νου μας και προσπαθούμε να μην αφήσουμε διφορούμενα κενά στους συνομιλητές μας ώστε εκείνοι να έρθουν αντιμέτωποι με αυτό ΑΚΡΙΒΩΣ που λέμε.
Ελάχιστοι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν τους γύρω τους. Έχοντας οι περισσότεροι φτιάξει ένα ΥΠΕΡ-εγώ, προσπαθούν να δουλέψουν πάνω σε αυτό και να το εμπλουτίσουν για.. για να γίνουν ακόμα πιο γαμάτοι προφανώς. Ακούγοντας ένα τραγούδι, μια ιστορία, ένα μονόλογο, δεν προσπαθούμε να καταλάβουμε το ΓΙΑΤΙ ο άλλος που μας εκθέτει σε αυτό, το κάνει, αλλά βάζουμε τον εαυτό μας στη διαδικασία για το πως αυτά όλα θα μας ωφελήσουν προσωπικά, πότε θα μας δοθεί η αφορμή να τα δείξουμε και να πουμε δικά μας τραγούδια, ιστορίες, μονολόγους για να εκθέσουμε σαν σε γυαλισμένη, αστραφτερή αίθουσα μουσείου την προσωπικότητά μας, και χάνουμε την ουσία. Μπαίνουμε σε έναν ατελείωτο αγώνα επίδειξης και ο νικητής της βραδιάς, αυτός που θα έχει προσφέρει τα περισσότερα ωφέλιμα για τους υπόλοιπους, θα είναι αυτός που θα έχει το respect. Ενδόμυχα. Υποσυνείδητα
ΓΙΑΤΙ κάποιος θεωρεί το "βααου βαααμ βάααου βαααμ" της ντάπστεπ "ωραία μουσική"; Γιατί κάποιος ακούει μέταλ/νόιζ/χιπ χοπ/έντεχνο/σκυλάδικο; Τι βρίσκει σε αυτό; Τι βρίσκει αυτός που μας πρότεινε αυτή τη ταινία γαμάτο το οποίο εμείς δε το βρίσκουμε; Αυτό το γιατί είναι που μας κάνει στα πιο εύκολα, στα πιο πρακτικά να μπορούμε να κατανοούμε όχι μόνο τους γύρω μας, αλλά και τις διάφορες μορφές τέχνης. Και ρώτα το. Μην ντρέπεσε: "γιατί σου αρέσει αυτό;" "τι εννοείς με εκείνο που λες;" Και ρώτα με απόλυτη σοβαρότητα. Και άρχισε να βαίνεις κατά τους άλλους. Να μπαίνεις στα παπούτσια τους (πιο κλισέ πεθαίνεις) και βλέπεις με τα μάτια τους. Όχι, δεν μειώνεις το εγώ σου, και μια που πάντοτε κοιτάμε το συμφέρον μας, ναι, αυτό μπορεί να σε ωφελήσει.
Το εγώ μας κλείνεται μέσα σε κουτιά. Χάρτινα, ξύλινα και σιδερένια. Υπάρχουν αυτοί που ρωτούν το γιατί και ενδιαφέρονται να κατανοήσουν, αυτοί που το κάνουν κάποιες φορές και αυτοί που δεν το κάνουν ποτέ. Οι τελευταίοι είναι εκείνοι που δεν έχουν ενδιαφερθεί ποτέ να κατανοήσουν τους άλλους και νομίζουν πως το εγώ τους είναι το πιο σημαντικό πράγμα που έχει υπάρξει ποτέ στη γη επί καταβολής του κόσμου -- γελάς; Δεν είναι αστείο. Είναι εκείνοι που όταν ακούν κάποιο να μιλάει σκέφτονται κάτι άλλο, είναι εκείνοι που όταν ακούν μια "περίεργη μουσική" ή βλέπουν μια ακατανόητη ταινία με την παρέα τους, απλά κάνουν υπομονή γιατί "οι άλλοι είναι παράξενοι". Είναι εκείνοι που δεν γελούν με αστεία (όχι καμάρι μου, δεν φταίει το χιούμορ σου, φταίνε οι άνθρωποι που είναι γύρω σου), που το ανέκδοτο πρέπει κάποιος να τους το εξηγήσει. Είναι εκείνοι που δεν έχουν καθόλου φαντασία μια που έχοντας πλήρη γνώση του εγώ τους, το έχουν τοποθετήσει μεσα σε στεγανά που είναι δύσκολο να παραβιαστούν από το οτιδήποτε άλλο, που ζουν, πατούν, επιβάλλουν αυθόρμητα στους εαυτούς τους τις κοινωνικές σταθερές/περιορισμούς/κανόνες και προσπαθούν σε όλη τους τη ζωή να μην παρεκκλίνουν από δαύτες. Κατανοούν με ευκολία τους κανόνες της κοινωνίας (του κόμματος, της ομάδας, των παραδόσεων), τους βοηθάει εξάλλου να έχουν κοινωνικές επαφές και κονά σημεία με άλλους όμοιούς τους, αλλά δεν μπορούν να κατανοήσουν τη ζωή, την διαφορετικότητα της κάθε σκέψης, του κάθε πράγματος, την έννοια του "προσωπικού γούστου". Ευχαριστιούνται με ποπ πράγματα, ευκολοχώνευτα και προφανή, ενώ οτιδήποτε χρειάζεται περισσότερη σκέψη το απορρίπτουν γιατί δεν τους αρέσει να μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία, αφού πιστεύουν πως αυτό που αρέσει σε εκείνους είναι default ωραίο, χωρίς αμφισβήτηση. Και φυσικά, είναι εκείνοι που μιλούν αποκλειστικά και μόνο για τον εαυτό τους, παραθέτοντας συνεχώς προσωπικές τους ιστορίες σε κάθε είδους γαμημένη συζήτηση, ακόμα και αν η ιστορία τους είναι άσχετη.
Και υπάρχουν και ξύλινα κουτιά με σιδερένιο περίβλημα. Άνθρωποι δηλαδή που ενώ είναι διαλλακτικοί και ανοιχτοί στους άλλους, έχουν επίσης κάποιες απόψεις που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση. Και υπάρχουν και όλοι οι συνδυασμοί αυτών των κουτιών, με εκείνους που βρίσκονται σε ένα εξ'ολοκλήρου χάρτινο κουτί να είναι οι ελεύθεροι, ανοιχτοί, χωρίς όμως το εγώ τους να είναι υποδεέστερο (ναι, το εγώ στον καθένα μας είναι εξίσου σπουδαίο). Να είναι όμως ουτοπικοί και... ανύπαρκτοι.
Το ενδιαφέρον για κατανόηση, είναι εκείνο που εκλείπει σε κάθε ανθρώπινη επαφή. Και ακόμα και αν το προσπαθείς, υπάρχουν εκείνες οι καταραμμένες στιγμές που βρίσκεσαι σε σύγχυση, που βαριέσαι, που δεν θες βρε παιδάκι μου να ασχοληθείς και το χανεις. Και αρχίζεις πάλι την προβολή του "εγώ" σου, αδιαφορώντας για το γύρω σου. Και εκείνες οι στιγμές είναι που νιώθεις.. μόνος και ότι "δεν σε καταλαβαίνει κανείς"
Όλοι οι άνθρωποι έχουν ενδιαφέρονται, σπουδαίες απόψεις, σημαντικές εμπειρίες, όμορφες προτιμήσεις που μπορείς να κερδίσεις πολλά από αυτά (και να ενισχύσεις το εγώ σου) μαθαίνοντας τα. Το θέμα είναι το πόσο ενδιαφέρεσαι όχι μόνο να τα μάθεις, αλλά να τα κατανοήσεις.
Βρες τον πιο "κλειστό" άνθρωπο του κοντινού σου περιβάλλοντος, αυτόν που δεν έχεις συζητήσει ποτέ, αυτός που πιστεύεις πως είναι ο πιο διαφορετικός και ο πιο απόμακρος από εσένα και αυτός δεν μπορείς να καταλάβεις και -guess what- προσπαθησε να τον κατανοήσεις. Με ανοιχτό μυαλό, χωρίς να προσπαθήσεις να του αλλάξεις απόψεις, χωρίς να παρέμβεις στο χώρο του, χωρίς να σκέφτεσαι την επόμενή σου ατάκα όταν σου μιλάει, ρωτώντας "πως", "γιατί", και "τι εννοείς". Κάνε ένα τόσο μικρό πείραμα, δείξε ένα ενδιαφέρον για κατανόηση, και θα διαπιστώσεις πως τελικά ο κάθε άνθρωπος είναι τόσο όμορφος μα και τόσο άσχημος, τόσο έξυπνος και φιλοσοφημένος μα και τόσο βλάκας και ρηχός. Ταυτόχρονα. Απόλαυσε το πόσο πολύπλευροι είμαστε, πόσα πράγματα έχουμε τελικά να μοιραστούμε και... και το εγώ σου θα είναι λιγότερο μόνο στον θρόνο τον οποίο το έχεις τοποθετήσει.
Επειδή την έχω δει ειλικρινής σήμερα, θα σου πω και το αρνητικό. Το χειρότερο αυτής της υποθεσης, είναι όταν αναπτύσσεις το ενδιαφέρον για κατανόηση, όταν αφήνεις τους άλλους και τους δίνεις την ευκαιρία να ξεδιπλώσουν την προσωπικότητα τους και το εγώ τους απλόχερα, αλλά σχεδόν ξεδιάντροπα, εκείνοι δεν αποκτούν ποτέ το ενδιαφέρον για κατανόηση της δικής σου προσωπικότητας. Fail φίλε μου.
